Neden beceriksiz insanlar kendilerini harika sanıyor? - David Dunning

Neden beceriksiz insanlar kendilerini harika sanıyor? - David Dunning

Başlıklar:`

1. Kendini Değerlendirmek: Dunning-Kruger Etkisi
2. İnsanların Yeteneklerini Doğru Değerlendirebilme
3. Kendi Yeteneklerimizin Yanılmalarına Kapılma
4. İlle de Asıl Yetkinin Farkında Olmak
5. Delüzyonlara Karşı Farkındalık Geliştirmek
6. Başkalarından Geri Bildirim Alma ve Değerlendirme
7. Sürekli Öğrenmek ve Kendi Yeteneklerimizi Geliştirmek
8. Dunning-Kruger Etkisini Aşma Yolları
9. Aptal ile Tartışırken Kendi Yetkinizi Değerlendirme
10. Bilgisizlikten Bilgeliğe: Farkındalığınızı Geliştirme

Dunning-Kruger Etkisi: Kendimizi Ne Kadar İyi Değerlendirebiliyoruz?

Kendimizi ne kadar iyi olduğumuza dair ne kadar doğru bir değerlendirme yapabiliyoruz? Paranızı yönetme konusunda ne kadar iyisiniz? İnsanların duygularını okuma konusunda nasıl bir beceriye sahipsiniz? Sağlığınız diğer insanlarla karşılaştırıldığında ne durumdadır? Dilbilgisi konusunda ortalamadan daha iyi misiniz? Şu da bir gerçektir ki, hangi yetenekleri ne kadar iyi olduğumuzu bilmek sadece kendimizi biraz daha iyi hissettirmekle kalmaz. Ayrıca, kendi kararlarımızı ve içgüdülerimizi deneyimleyebileceğimiz zamanları ve ne zaman tavsiye aramamız gerektiğini de anlamamıza yardımcı olur. Ancak psikolojik araştırmalar bize, kendimizi doğru bir şekilde değerlendirmekte pek başarılı olamadığımızı söylüyor. Aslında, sık sık kendi yeteneklerimizi abartıyoruz. Araştırmacılar bu fenomen için Dunning-Kruger etkisi adını veriyor. Bu etki, 100'den fazla araştırmanın gösterdiği gibi insanların yanlış bir üstünlük hissi sergilediğini açıklıyor. İnsanlar matematik kurallarını ihlal edecek bir şekilde kendilerini diğer insanlardan daha iyi görüyorlar.

Yapılan bir araştırmada, iki şirketteki yazılım mühendislerine performanslarını değerlendirmeleri istendiğinde, bir şirketteki mühendislerin %32'si kendilerini en iyi %5 içerisine yerleştirirken, diğer şirketteki mühendislerin %42'si kendilerini en iyi %5 içerisinde gösterdi. Başka bir araştırmada ise, Amerikalı sürücülerin %88'i sürüş becerilerinin ortalamanın üzerinde olduğunu söyledi. Bu izole bulgular değillerdir. İnsanlar genellikle sağlık, liderlik becerileri, etik ve daha birçok alanda kendilerini çoğu insandan daha iyi olarak değerlendirirler. Özellikle becerileri en düşük olanlar, yeteneklerini en çok abartanlardır. Mantıksal akıl yürütme, dilbilgisi, finansal bilgi, matematik, duygusal zeka, tıbbi testler yapma ve satranç gibi alanlarda yetenekleri ölçülemez derecede düşük olan insanlar bile, genellikle gerçek uzmanlarla hemen hemen aynı seviyede olduğunu iddia ederler. Bu illüzyonların en savunmasız olduğu kişiler ise ne yazık ki hepimiziz, çünkü hepimizin tanımadığı yetenek boşlukları vardır. Peki, neden böyle oluyor? Psikologlar Dunning ve Kruger, etkiyi 1999 yılında ilk kez tanımladıklarında, belirli alanlarda bilgi ve beceri eksikliği olan insanların çift bir lanetle karşı karşıya kaldıklarını ileri sürdüler. İlk olarak, hatalar yaparlar ve yanlış kararlar alırlar. Ancak ikinci olarak, aynı bilgi boşlukları onları hatalarını fark etmekten alıkoyar. Başka bir deyişle, zayıf performans sergileyenler, gerçekten ne kadar kötü olduklarını farketmek için ihtiyaç duyulan uzmanlığa sahip değillerdir. Örneğin, araştırmacılar bir üniversite tartışma turnuvasındaki katılımcıları incelediklerinde, ön eleme turundaki takımların en alt %25'i maçların neredeyse beşte dördünü kaybettiler, ancak neredeyse %60 kazandıklarını düşündüler. Tartışma kurallarının tam olarak anlaşılmasının yetersiz olduğu durumlarda, öğrenciler sadece argümanlarının ne zaman ve ne sıklıkla çöktüğünü tanıyamazdı.

Dunning-Kruger etkisi, bizi zayıf yönlerimize karşı kör olma sorunu değildir. İnsanlar çoğu zaman kusurlarını kabul ederler, onları fark ettiklerinde. Bir araştırmada, başlangıçta mantık testinde kötü sonuç alan ve ardından mantık üzerine mini bir kurs alan öğrenciler, orijinal performanslarını berbat olarak etiketlemek konusunda oldukça istekliydiler. Bu belki de orta düzeyde bir deneyime veya uzmanlığa sahip olan insanların yeteneklerine daha az güvenmelerinin bir nedenidir. Bilmediklerinin farkındadırlar. Diğer yandan, uzmanlar genellikle ne kadar bilgili olduklarının farkındadırlar. Ancak farklı bir hata yaparlar: diğer herkesin de bilgili olduğunu varsayarlar. Sonuç olarak, beceriksiz veya yüksek derecede yetenekli olsalar da, insanlar genellikle doğru olmayan bir öz algı kabarcığında kalmış olurlar. Yeteneklerinin farkında değillerdir. İstisnai yeteneklerini ne kadar olağanüstü olduğunu fark etmezler.

Peki, Dunning-Kruger etkisini deneyimleyenler için görünmez olduğunda, çeşitli konulardaki gerçek yeteneklerimizi nasıl öğrenebiliriz? İlki, diğer insanlardan geri bildirim istemektir ve onu duymak zor olsa bile dikkate almak. İkincisi ve daha önemlisi, sürekli öğrenmektir. Ne kadar bilgili olursak o kadar az görünmez yetenek boşluklarına sahip oluruz. Belki de her şey bu eski bir atasözüne dayanır: Bir aptalla tartışırken, önce diğer kişinin aynı şeyi yapmadığından emin olun."""