Utah'da farklı şiveler var mı? Kaç tane?

🗺️ İçindekiler

1. Giriş
2. Utah'ın Farklı Şiveleri
3. Dil Haritaları: ABD ve Büyük Britanya
4. Dil Bölümlendirmeleri
   1. Diane Lilly'nin Üç Yollu Bölümlemesi
   2. Benim Wasatch Front ve Diğer Bölge Önerim
5. Veri Toplama ve Analiz Yöntemleri
6. Bilgisayar Algoritmaları ve Sonuçlar
   1. Utah'daki İki Şive Bölgesi
   2. Nüfusa Göre Modifiye Edilmiş Harita
7. Şive Alanları Arasındaki Farklar
   1. Karbonatlı İçeceklerin İsimleri: Pop vs Soda
   2. /l/yi İçeren Kelimelerin Telaffuzu
   3. Laura İsmi ve /ɔ/ Ünlüsü
   4. "Pool" ve "Pull" Kelimelerinin Telaffuzu
8. Sonuçlar ve ileri Araştırmalar
9. Kaynaklar
10. Sıkça Sorulan Sorular

💬 Giriş

Her yerde birbirinden farklı konuşma tarzlarına, aksanlara ve şivelere rastlamak mümkündür. Dilbilimciler, bu farklılıkları inceleyerek ve haritalarla görselleştirerek dil bölgelerini belirlemeye çalışmaktadır. Utah eyaleti de dilbilimciler tarafından incelenen bir konudur. Bu makalede Utah'daki dil bölgeleri ve şiveler üzerine bir inceleme yapılacak ve elde edilen veriler sunulacaktır.

🇺🇸 Utah'ın Farklı Şiveleri

Utah, farklı etnik kökenlere ve sosyal sınıflara sahip birçok insanın yaşadığı bir eyalettir. Bu durum, Utah'da çeşitli şivelerin ve aksanların bulunmasına sebep olmaktadır. Örneğin, Cache County'den biri olan bir kişiye Utah'ta bir aksanın hangi bölgelerde olduğunu sorarsanız, muhtemelen "Güney Utahlılar" diyecektir. Öte yandan, Güney Utahlılar tamamen farklı bir görüşe sahip olabilir ve "konuşması garip gelenler" olarak Sanpete County'deki insanları işaret edebilir.

Dilbilimciler, Utah'da farklı dil bölgeleri önermiştir. Örneğin, Diane Lilly üç farklı bölge önermiştir. Kendi önerime gelince, Wasatch Front'u (sınırlarını tam olarak bilemediğim) geri kalanıyla ayırmayı düşündüm. Ancak, hangi bölgenin doğru olduğu konusunda sadece en iyi tahminlerdir. Aslında, iyi ve objektif bir bölümlendirme yapmak için iki şeye ihtiyaç vardır: her ilin verileri ve benzerlikleri gruplandırmak için bir yöntem.

🗺️ Dil Haritaları: ABD ve Büyük Britanya

Dil haritaları, genellikle bir ülke veya bölgedeki dil çeşitliliklerini görselleştirmek için kullanılır. ABD için hazırlanmış güzel bir dil haritası mevcuttur. Bu harita, ABD'nin alt 48 eyaletini yedi farklı şive bölgesine ayırır. Ancak, bu tür haritaların birkaç nedenle tam olarak doğru olmadığını belirtmek gerekir. İlk olarak, farklı dilbilimciler farklı dil sınırları belirler. Bu genellikle, dil şivelerini temel alan farklı özellikleri seçmelerinden kaynaklanır. Başka bir sorun ise haritaların insanları ikili terimlerle düşünmeye yönlendirmesidir. Örneğin "oily grease" kelimesinin iki farklı telaffuz şekli vardır. Ancak, bu iki şekil haritada bir çizgiyle ayrıldığında, sanki bir tarafındaki insanlar "greasy" derken diğer tarafındaki insanlar "greasy" demezmiş gibi bir izlenim oluşur. Bu gerçekçi bir durumu yansıtmaz çünkü insan davranışı her zaman ikili değil, daha çok gradienttir. Bir başka sorun ise tek bir şive bölgesi içinde bile birçok alt şive bulunmasıdır. Örneğin, Güney'de Mississippi'li bir kişiyi Kuzey Carolina'lı bir kişiden ayırt etmek genellikle mümkündür. Hatta tek bir şehirde bile herkes aynı şekilde konuşmaz.

Büyük Britanya için hazırlanmış benzer bir dil haritası da mevcuttur. Bu harita, çok çeşitli şiveleri Büyük Britanya üzerine işaretler. Eğer Büyük Britanya'yı Rocky Dağları'nın batısına yerleştirirsek, Utah tesadüfen daha fazla şive çeşitliliğine sahip olurdu.

🌐 Dil Bölümlendirmeleri

Utah'daki dil bölgelerini belirlemek oldukça zorlu bir görevdir. İki farklı bölüm önerilmiştir: Diane Lilly'nin üçlü bölümlemesi ve kendi Wasatch Front ve diğer bölgeler önerim. Ancak, gerçek şu ki, her iki bölümleme de sadece en iyi tahminlerdir. İyi ve objektif bir bölümleme yapmak için her ilin verilerine ve benzerlikleri gruplandırmak için bir yönteme ihtiyaç vardır.

2020 yılında bütün ilçelerden katılımcıların katıldığı bir şive anketi gerçekleştirdim. Anket, gazlı içecekler için hangi kelimeyi kullandıklarını sormak gibi sorular içeriyordu. Ayrıca katılımcıların çeşitli kelimelerin telaffuzlarını eşlemelerini istedim. Bu anket, illere dayalı olarak benzerliklerine göre gruplandırma yapmak için bilgisayar algoritmalarını kullandım.

🖥️ Bilgisayar Algoritmaları ve Sonuçlar

Bilgisayar algoritmaları kullanarak, Utah'daki dil bölgeleri üzerine yapılan gruplandırma çalışmasında iki ana bölge ortaya çıktı. Bu gruplandırma, iller bazında yapılmıştır. Her ne kadar bazı kırsal alanların nüfusu fazla olmasa da, şehir merkezlerinin Wasatch Front'a yakın olması dikkate alınmıştır. Örneğin, Brigham City, Box Elder County'de bulunmasına rağmen nüfusun büyük çoğunluğu Salt Lake City'ye yakın olması nedeniyle Wasatch Front bölgesinde yer almaktadır. Benzer şekilde, Summit County, genel olarak kırsal olarak değerlendirilmiştir, ancak Park City'nin şehir merkezi Wasatch Front bölgesiyle daha uyumlu görünmektedir. Güneydeki Iron County ve Washington County'nin büyük nüfusa sahip olması göz önüne alındığında, şehirlerin bulunduğu bölgelerin çoğunlukla Wasatch Front bölgesiyle benzerlik gösterdiği söylenebilir.

Eğer bu bölümlemeyi beğenmezseniz ve mantıklı gelmediğini düşünüyorsanız, suçu bana atmamanız gerekiyor çünkü kararı bilgisayarlara bıraktım. Ancak, kendim bazı spekülasyonlarda bulunacağım. İllerden elde edilen veriler, farklı nüfuslara göre illeri alt bölümlendirmek isteğimi uyandırıyor. Bu şekilde, Utah'daki kırsal ve şehirsel şiveleri daha net bir şekilde görmek mümkün olur. Sonuç olarak, nüfusa göre değiştirilmiş bir dil haritası ortaya çıkıyor.

🗺️ Modifiye Edilmiş Dil Haritası

Önceki dil haritasına dayanarak, Utah'daki kırsal ve şehirsel şiveleri birbirinden ayıran bir modifiye edilmiş dil haritası oluşturdum. Bu harita, daha iyi görselleştirme amacıyla nüfusa göre ilçeleri alt bölgelere ayırmaktadır. Bu benim şehirsel ve kırsal şiveleri bölmek üzerine yaptığım en iyi tahmindir.

🗣️ Şive Alanları Arasındaki Farklar

Utah'daki şive bölgeleri arasındaki en belirgin fark, gazlı içecekler için kullanılan terimlerdir. Kırsal alanlarda genellikle "pop" terimi kullanılırken, şehirsel şivelerde "soda" terimi daha yaygındır. Bu terimler genellikle Utah'da farklı şekillerde telaffuz edilen kelimelerle (measure, treasure, pleasure gibi) birlikte kullanılır. Özellikle yaşlı insanlar arasında, kırsal bölgelerde "major", "treasure" ve "pleasure" kelimeleri daha yaygın bir şekilde "mayjor", "treeshure" ve "pleeshure" şeklinde telaffuz edilir.

Diğer bir fark ise "/l/" sesinin telaffuz edildiği kelimelerde görülür. Kırsal Utah, şehirsel bölgelere kıyasla "/l/" sesini daha belirgin bir şekilde telaffuz etme eğilimindedir. Bunun yanı sıra, "Laura" ismi için şehirsel bölgelerde daha çok "lara" telaffuzu tercih edilirken, kırsal bölgelerde ise "laura" daha yaygındır.

Utah'da, bazı seslerin değiştiği ve telaffuz farklılıklarına sebep olduğu durumlar mevcuttur. Örneğin, "pool" ve "pull" kelimeleri bazı insanlar tarafından benzer şekillerde telaffuz edilir. Bu nedenle, "swimming pole" ifadesi sıkça duyulan bir söylem haline gelir. Özellikle kırsal bölgelerde, "pool" kelimesinin "pole" şeklinde telaffuz edilmesi daha yaygındır.

📝 Sonuçlar ve İleri Araştırmalar

Sonuç olarak, Utah'daki şiveleri iki ana bölgeye ayırabiliriz: şehirsel ve kırsal. Ancak farklılıkların derece meselesi olduğunu unutmamak önemlidir. Utah'da iki farklı şive bölgesi bulunmasına rağmen, bu bölümler kesin bir ayrım değil, daha çok bir derece farkı göstermektedir.

Bu çalışma, Utah'daki dil bölgelerini belirlemek için mevcut verileri kullanarak bir tahmin yapmaktadır. Ancak, daha kapsamlı ve detaylı bir araştırma yapmak için daha fazla veri ve yöntem kullanılması gerekmektedir. Başka bir deyişle, Utah'daki şiveleri daha iyi anlamak için daha fazla araştırma yapılmalıdır.

📚 Kaynaklar

1. Utah Dil Anketi, 2020
2. Utah Dialektoloji Araştırmaları Merkezi
3. Utah Şive Haritası, Dilbilim Araştırmaları Dergisi

❓ Sıkça Sorulan Sorular

S: Utah'da kaç farklı şive bölgesi bulunmaktadır?\ C: Utah'da iki farklı şive bölgesi bulunmaktadır: şehirsel ve kırsal.

S: Utah'da gazlı içecekler için hangi terimler yaygındır?\ C: Kırsal bölgelerde genellikle "pop" terimi kullanılırken, şehirsel bölgelerde "soda" terimi daha yaygındır.

S: Utah'da hangi seslerde farklılıklar görülür?\ C: Utah'da bazı seslerin telaffuzunda farklılıklar görülür. Örneğin, kırsal bölgelerde "/l/" sesi daha belirgin bir şekilde telaffuz edilir.

S: Şehirsel ve kırsal şiveler arasında nasıl bir fark vardır?\ C: Şehirsel ve kırsal şivelere sahip bölgeler arasındaki farklar, gazlı içecek terimleri, ses telaffuzları ve bazı kelimelerin şekilleri üzerinde görülür. Bu farklar derece ve bölgeye bağlıdır.